Covid là một trận chiến dài với nhiều hiệp đấu, nhưng liệu rằng Covid có phải là trận cuối?
Có một sự thật là thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng không thể quay về được trạng thái bình thường như trước khi Covid diễn ra. Open talk #2 trở lại với những cuộc trao đổi của những doanh nhân trong vùng tâm bão. Về mặt bản chất, doanh nghiệp không thể chiến đấu trong cuộc chiến mới với những vũ khí cũ và “cùn”. Việc tìm kiếm, trang bị những vũ khí mới mang tính chất cần thiết và sống còn trong trận chiến mới. Du lịch – Hàng không, Bán lẻ – Dịch vụ và Sản xuất là những ngành đang phải đối diện với những bài toán khó trong bối cảnh dịch Covid-19 kéo dài.
Có bao nhiêu “trận chiến” diễn ra bên trong mỗi doanh nghiệp giữa vùng “tâm bão”? Những “cuộc đua vũ trang” nào để doanh nghiệp sống còn? Cuộc săn lùng ”vũ khí chiến đấu” mới cho những trận đấu mới? Liệu có “ngọn hải đăng” nào trên một hải trình chưa nhận diện điểm đến cuối cùng?
Ngày 30/09/2021, chuỗi hội thảo VIETNAM CEO FORUM đã trở lại với phần 2: OPEN TALKS #2 với chủ đề ĐÂU LÀ “TRẬN CUỐI”? đã thu hút hơn 800 người tham gia trực tiếp, trong đó phần lớn là các lãnh đạo doanh nghiệp trên khắp Việt Nam.
Open Talks là một sáng kiến từ IBP dựa trên tư duy tạo ra một không gian trao đổi cởi mở, thẳng thắn cho cộng đồng CEO, cộng đồng doanh nhân quan tâm đến vấn đề thời sự và có ảnh hưởng dài hạn đến nền kinh tế của Việt Nam. Sự kiện được thực hiện dưới sự hợp tác của Công ty Cổ phần Xúc tiến Đầu tư và Hỗ trợ Doanh nghiệp IBP (Investment and Business Partners – IBP), Hội Doanh Nhân Trẻ TP.HCM (YBA), Trung tâm Hỗ trợ Thanh Niên Khởi nghiệp (BSSC) và Công ty Truyền thông đa phương tiện S-World Multimedia.
OPEN TALKS #2 với chủ đề ĐÂU LÀ “TRẬN CUỐI”? có sự góp mặt của các diễn giả:
- Ông Nguyễn Quốc Kỳ – Chủ tịch Vietravel Holdings
- Ông Nguyễn Anh Đức – Tổng Giám đốc Saigon Coop
- Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ – Chủ tịch Rynan Technologies
- Ông Lê Trí Thông – Phó chủ tịch YBA, Phó chủ tịch HĐQT – CEO Công ty Cổ phần Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận PNJ
- Bà Trương Lý Hoàng Phi – Phó chủ tịch YBA, Chủ tịch HĐQT – CEO IBP
Dưới đây là những nội dung hấp dẫn từ Hội thảo trực tuyến:
Có bao nhiêu “trận chiến” diễn ra bên trong mỗi doanh nghiệp trong vùng “tâm bão”?
Cho tới tháng 4 năm 2021, Việt Nam thành công chống đại dịch Covid-19 được xem là một kỳ tích đáng tự hào được thế giới nể trọng. Thế nhưng, kể từ khi chủng Delta tràn vào, Việt Nam đã từng bước phải trải nghiệm những gì mà các quốc gia khác đã phải trải qua về cả tốc độ lây nhiễm và mức độ tàn khốc của nó. Sự tác động của đại dịch Covid-19 trong đợt bùng phát lần thứ 4 đã ảnh hưởng tiêu cực đến mọi mặt đời sống kinh tế – xã hội, nhất là hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ – Chủ tịch Rynan Technologies, khó khăn lớn với doanh nghiệp giai đoạn vừa qua là cách chống dịch của cơ quan ban ngành địa phương chưa phù hợp với doanh nghiệp. “Việt Nam đã chủ quan khi chiến thắng Covid-19 trong các lần chống dịch trước, và việc mỗi nơi chống dịch một kiểu là nguyên nhân chủ quan dẫn đến tâm lý hoang mang trong dân. Chúng ta cũng không thể áp đặt “zero Covid” cho tất cả các doanh nghiệp. Vì vậy doanh nghiệp cần phải kiên trì để theo dõi tình hình và sự thay đổi của chính sách để có thể bám sát quy trình, duy trì sản xuất cho doanh nghiệp, không làm đứt gãy chuỗi cung ứng.”
Đồng ý kiến với ông Nguyễn Thanh Mỹ, ông Nguyễn Quốc Kỳ – Chủ tịch Vietravel Holdings cũng cho rằng doanh nghiệp nên kiên nhẫn trong giai đoạn “nóng” hiện tại và nhận định: “Tình hình đợt dịch Covid-19 thứ 4 tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp khiến các doanh nghiệp vận tải hàng không vốn đã khó khăn thì nay lại rơi vào tình cảnh hết sức lao đao. Hàng loạt chuyến bay bị cắt giảm, máy bay “đắp chiếu”, hành khách vắng bóng, cảng hàng không ngưng trệ, các hãng hàng không liên tiếp thông báo lỗ… cho thấy ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh tới hoạt động của ngành du lịch. Hiện tại chỉ còn 10% trên tổng số các doanh nghiệp du lịch lữ hành còn mở cửa trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Chủ yếu để phục vụ công tác chống dịch như chở người dân hồi hương hoặc đi cách ly. Còn lại hầu như đóng cửa hết.”
Theo ông Nguyễn Quốc Kỳ, định hướng thị trường khai thác của Vietravel Airlines là các đường bay du lịch kết nối địa phương – địa phương thông qua 2 trung tâm Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và Nội Bài. Dịch Covid-19 đã “đâm thủng” trái tim của ngành du lịch, hàng không, nên ra đời hãng bay trong thời gian này là một thử thách khó khăn về thị trường. Nhưng đổi lại, cũng có những thuận lợi. Ví dụ, tất cả chi phí đầu vào như thuê máy bay, phi công đều giảm rất mạnh so với giai đoạn trước dịch; nhất là đội ngũ phi công, kỹ thuật viên rất đắt đỏ và khó thuê. Nhưng hiện tại, các chi phí này giảm mạnh hỗ trợ hãng; các chi phí khác về dịch vụ, xăng dầu cũng thấp hơn. Và trong bối cảnh ngành hàng không, du lịch đang tung ra các gói kích cầu, cũng hỗ trợ phần nào cho hãng mới gia nhập thị trường.
Theo đánh giá từ Bộ Tài chính, dịch Covid-19 còn tiếp tục diễn biến phức tạp trên thế giới, trong khu vực và Việt Nam, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, ảnh hưởng tới hầu hết các ngành kinh tế. Bên cạnh đó, dự báo kinh tế thế giới trong năm 2021 tiếp tục chịu tác động nghiêm trọng của dịch bệnh. Nhiều ngành, lĩnh vực trong nước gặp khó khăn, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bị đình trệ (nhất là doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực du lịch, hàng không, vận tải…).
Đối với ngành hàng Bán lẻ và Dịch vụ, trong thời gian dịch bệnh diễn ra, Saigon Co.op vẫn nỗ lực cung ứng hơn 2.000 tấn hàng hoá mỗi ngày tại gần 1.000 điểm bán trực thuộc trên 44 tỉnh, thành trong cả nước và tiếp tục cung cấp trung bình gần 46.000 suất ăn mỗi ngày cho các khu cách ly tập trung tại TP.HCM. Ngoài ra, còn phối hợp với hệ thống MTTQ Việt Nam Thành phố thực hiện các túi quà an sinh xã hội đến với các hộ có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn thành phố.
Hình ảnh trong buổi tọa đàm ngày 30/09/2021
Ông Nguyễn Anh Đức – Tổng Giám đốc Saigon Coop, nhận định: “Ngành bán lẻ thường bị nhầm là không thể chết dù có rủi ro, nhưng trên thực tế, thương mại hiện đại chỉ đóng 1/4 thị phần. Khi hình thức mua bán truyền thống bị ảnh hưởng thì thương mại hiện đại lúc này sẽ gồng gánh.” Quan trọng hơn, hệ thống bán lẻ này có hơn 18.000 cán bộ, nhân viên không bị mất việc và lương không hề bị giảm. “ Trong dịch, Saigon Coop có 1300 là F0, những người này đều được hưởng những chế độ chính sách cho việc bị nhiễm bệnh. Việc này tạo ra sự thay đổi. Mấu chốt là không khiến người lao động mất việc.”
Thực tế, trong thời gian qua lượng khách hàng dồn về siêu thị khá đông khiến các điểm bán của Saigon Co.op từ offline đến online đều quá tải nhưng phân tích ngành hàng lại cho thấy siêu thị đang gồng mình chịu lãi âm. Thời điểm này, người dân chủ yếu mua thực phẩm tươi sống (hơn 75%) trong khi đây là ngành hàng có tỉ lệ lợi nhuận thấp nhất trong tất cả các ngành hàng, chưa kể nhóm này siêu thị đang bù lỗ chi phí tìm gom nguồn hàng, vận tải, kiểm dịch, hao hụt,…
Những “cuộc đua vũ trang” nào để doanh nghiệp sống còn?
Tính chung 6 tháng đầu năm 2021, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt 2.463,8 nghìn tỷ đồng, tăng 4,9% so với cùng kỳ năm trước, nếu loại trừ yếu tố giá tăng 3,55%. Đây là một con số tích cực trong nền kinh tế nói chung và trong ngành hàng Bán lẻ – Dịch vụ nói riêng. Tuy nhiên, tính trong 2 quý đầu năm 2021, “trận địa”chống Covid được các khách mời ví von là một cuộc đua của những ngành thiếu oxy.
Theo ông Nguyễn Anh Đức, ngành hàng Bán lẻ – Dịch vụ đang chạy đua với tốc độ “quá nhanh, quá nguy hiểm” vì “Chỉ thị của chính quyền thay đổi hàng ngày nên đòi hỏi doanh nghiệp cần phải biết cách ‘lấy hơi’, điều đó ảnh hưởng đến ‘lá phổi’ của mình. Các nhà bán lẻ phải tìm giải pháp để chan hòa, giữ nhịp thở thấp nhưng thở đều.” Khi nói về Saigon Coop thời gian qua, ông Đức nhận xét: “Giai đoạn vừa qua là giai đoạn chạy gắng sức. Chúng tôi phải giao ban toàn công ty hàng ngày với nhịp độ quá nhanh, chưa cảm nhận được thì đã phải triển khai. Vì vậy, Saigon Coop đang thay đổi cách vận hành để thích nghi với tốc độ ‘quá nhanh, quá nguy hiểm’ như hiện nay.”
Đối với ông Nguyễn Thanh Mỹ, cuộc đua chống dịch cần có những chặng nghỉ ở giữa để lấy sức và tái cấu trúc doanh nghiệp. Ông phát biểu: “Chúng ta phải điều chỉnh tốc độ và có kế hoạch lâu dài hơn, không phản ứng theo thị trường, phải có kế hoạch đặc thù 5 năm, 10 năm có lộ trình điều chỉnh tốc độ. Doanh nghiệp nên chuẩn bị sẵn sàng, đầu tư vào công cụ giám sát.” Đối với các doanh nghiệp công nghệ, theo ông Mỹ: “Đây là cơ hội rất lớn. Chúng ta muốn thắng địch thì phải thấy được địch ở đâu. Đây cũng là thách thức thú vị cho những người làm khoa học, những người phát triển công nghệ mới.”
Về ngành hàng không, ông Nguyễn Quốc Kỳ nói vui rằng: Nếu ví ngành du lịch – hàng không như một bệnh nhân của Covid-19, thì ngành này đang thực sự cần chạy ECMO (phương pháp hỗ trợ tuần hoàn cho phổi). Khác với các doanh nghiệp tiêu dùng phải hoạt động hết công suất như Saigon Co.op, doanh nghiệp của ông Nguyễn Quốc Kỳ gần như bất động nhiều tháng nay do dịch bệnh. Ông Nguyễn Quốc Kỳ nhận định ngành hàng không nói riêng và du lịch nói chung hiện tại đang “đóng băng”, có thể “Sẽ không bao giờ phục hồi được như trước. Du lịch nghỉ dưỡng được dự báo sẽ khôi phục khi vắc xin có hiệu quả đưa vào sử dụng tuy nhiên hành khách sẽ thận trọng hơn vì vẫn lo lây bệnh khác. Họ sẽ đánh giá mức độ an toàn trước khi quyết định du lịch trở lại.” Bên cạnh đó, ông định hướng thị trường khai thác của Vietravel là các tuyến du lịch kết nối địa phương. Để có thể quay lại đường đua, vấn đề rất lớn mà ngành du lịch phải giải quyết được là tâm lý khách hàng, đảm bảo an toàn cho du khách. Trong đó an toàn là vấn đề ưu tiên số một.
“Trước đây ưu tiên là khuyến mãi, là doanh thu, là lợi nhuận, thì nay không còn là điều kiện hàng đầu nữa, mà là an toàn với trách nhiệm lớn nhất là doanh nghiệp và người làm du lịch. Để có thể trở lại, phải đánh giá và lên phương án rất kỹ những điều kiện an toàn phòng chống dịch, nhưng vẫn đảm bảo trải nghiệm cho khách hàng.
Ngay với ngành hàng không, bay trên một chuyến bay giãn cách với tối đa 50% sức chứa thì chắc chắn không hãng bay nào chịu, vì sẽ lỗ, càng bay càng lỗ. Nhưng không bay cũng không được, vì đó là sứ mệnh rồi, đường hàng không là kênh vận chuyển huyết mạch. Phải phục hồi là tất yếu, nhưng trở lại thế nào vừa sức, vừa đảm bảo yêu cầu, là một bài toán khó”, ông chủ Vietravel bày tỏ và nhận định, phải đến tháng 6/2024 thì ngành hàng không mới quay trở lại được như giai đoạn 2018-2019, với điều kiện phải được nối lại các đường bay quốc tế.
Đồng tình với người sáng lập Vietravel, ông Nguyễn Anh Đức – Tổng Giám đốc Saigon Co.op cũng cho rằng, bên cạnh những thuận lợi thì khó khăn sau thời gian giãn cách là điều khó tránh khỏi, và Saigon Co.op cũng không ngoại lệ. Ông Đức cho biết, khi một lượng lớn khách hàng đổ dồn về cùng một lúc sẽ ảnh hưởng đến chất lượng, và đây là điều mà Saigon Co.op lo ngại hậu giãn cách.
“Chúng ta thường nói về nguy và cơ trong giai đoạn vừa qua, có thể mọi người nhìn vào sẽ nói thời gian qua Saigon Co.op bán được nhiều và thu hút được một lượng lớn khách hàng cho tương lai, đó là tín hiệu tích cực, chúng tôi cũng ghi nhận sự tích cực đó, nhưng nó dẫn đến một số rủi ro cho tương lai. Như tôi đã nói, thời gian qua Saigon Co.op phải chạy với cường độ quá cao khiến chúng tôi có những rủi ro về chất lượng sau giãn cách, đó là minh chứng cho thấy đôi khi số lượng sẽ ảnh hưởng đến chất lượng, ngay cả với ngành bán lẻ”, Tổng Giám đốc Saigon Co.op bày tỏ.
Ông Lê Trí Thông – Phó chủ tịch YBA, Phó chủ tịch HĐQT – CEO Công ty Cổ phần Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận PNJ, cho biết, năm 2021 có quá nhiều biến động, bất định, đặt ra câu hỏi cho nhiều doanh nghiệp rằng “Covid có phải là trận cuối?” Trên thực tế, những biến cố luôn là “Những trận cuối nối tiếp nhau. Chúng ta sẽ tiếp tục chiến đấu những trận cuối, những nó sẽ tiến hóa và chúng ta phải tự học cách tồn tại với gió mưa.” Tiếp nối tinh thần của Open Talks #1, ông Lê Trí Thông có lời khuyên 5T dành cho doanh nghiệp đang vẫy vùng trong những “trận cuối”.
- “Tỉnh táo” – thoát ra khỏi những hào quang trong quá khứ, không ngủ quên trong những trận đánh thắng đại dịch vào những đợt bùng phát trước
- “Tài năng” – tìm ra nhân tài trong đội ngũ, vì nhân viên là tài sản quan trọng nhất tạo nên bộ rễ của cây
- “Tái tạo” – sau đại dịch, doanh nghiệp sẽ không thể đi theo con đường như cũ nên phải khởi động lại và tái cơ cấu doanh nghiệp. Sau cơn bão thì đất sẽ rộng hơn nên lượng “hữu cơ” sẽ tăng lên.
- “Tình nghĩa” – doanh nghiệp nên gắn bó với doanh nghiệp, với đội ngũ lao động, với Nhà nước, giúp chúng ta bám sâu hơn để chịu đựng gió mưa. Từ đó hiểu về văn hóa, hiểu về con người, giúp sống khỏe hơn sau cơn bão.
- “Tốc độ” đi kèm với “Tỉnh Táo” – cơn bão thổi tới và tất cả phải xuất phát trở lại, nhanh chóng xoay chuyển tình thế để thích nghi kịp thời, tỉnh táo nhìn về phía trước để thấy được những con đường, thấy được những kịch bản khác nhau để linh hoạt đối phó tình huống. Sau biến cố này, chúng ta sẽ có bài học về quản trị rủi ro và giúp chúng ta quản trị những bộ rễ, để khu rừng có thể tỷ lệ sống sót cao hơn và bứt tốc chạy về phía trước.
Đây là những bài học từ thực tế rất quý giá mà các doanh nhân đã rút tỉa từ thực tế đối diện với bão giông gửi đến các doanh nghiệp SME. Dù trong viễn cảnh nào, nền kinh tế cũng cần được mở cửa trở lại, và triển khai một cách thận trọng và bài bản theo lộ trình. Tại nhiều thị trường quốc tế, các hoạt động kinh tế có xu hướng phục hồi mạnh mẽ ngay thời điểm kinh tế mở cửa và các chuyên gia kỳ vọng nhìn thấy điều tương tự ở Việt Nam.
Bên cạnh những kinh nghiệm vùng vẫy trong những “trận cuối”, các khách mời cũng có những chia sẻ về:
- Doanh nghiệp còn phải chiến đấu trong những cuộc chiến nào?
- Đâu là vũ khí hiệu quả nhất cho các doanh nghiệp hiện tại và tương lai?
- Cuộc săn lùng ”vũ khí chiến đấu” mới cho những trận đấu mới?
- Liệu có “ngọn hải đăng” nào trên một hải trình chưa nhận diện điểm đến cuối cùng?
Vietnam CEO Forum | Open Talks sẽ tiếp tục có những buổi thảo luận vô cùng cởi mở, thẳng thắn về những vấn đề mang tính thực tế đưa tới hành động. Hai tuần tiếp theo sẽ diễn ra Open Talks 3 “Mặt trời ló dạng ở đâu?” sẽ cùng đồng hành với cộng đồng doanh nhân trẻ Việt Nam.
Chương trình VIETNAM CEO FORUM là diễn đàn thường niên lớn nhất dành cho giới CEO Việt với mong muốn hội tụ, gắn kết những nhà hoạch định chính sách – Chuyên gia- CEOs và giới truyền thông để cùng nhau lắng nghe, chia sẻ, thảo luận và phản biện các quan điểm và tầm nhìn. Qua đó, mỗi người có thể sẽ tự đúc kết ra cho mình những tư duy mới, những tầm nhìn mới, các hành động và giải pháp mới cho các vấn đề mang tính chiến lược và “sống còn” của doanh nghiệp Việt. Qua 8 lần tổ chức chương trình VIETNAM CEO FORUM đã thu hút sự tham gia của hơn 7.000 CEO trong cả nước cùng các nhà hoạch định chính sách, các câu lạc bộ, hiệp hội và các Lãnh đạo các Tỉnh, Sở Ban Ngành, cơ quan báo đài trên toàn quốc.